woensdag 3 september 2014

De oerkracht van Simeon ten Holt

Simeon ten Holt
Het lijkt er op dat Canto Ostinato van Simeon ten Holt op de denkbeeldige klassieke top 100 allertijden aan een opmars bezig is. Canto-uitvoeringen: legio. Canto interpretaties: legio. En dat voor minimal music waarvan zelfs de traditionele klassieke muziek-adepten vonden dat "er geen normaal mens in voorkomt". En waarvan de critici eigenlijk vonden dat het te saai was. Veertig jaar verder maakt Canto een opmars.


Heb in mijn tijd bij het Amsterdams Blazers Collectief behoorlijk wat noten gespeeld die door de blaas-componisten soms lukraak, dan weer expres lukraak op de partituur waren gesmeten.

Dat gewend zijnde, gold het genre van minimal music wel als totale Chinese marteling aan de oren. En toch...

Toch was ik bij eerste beluistering van Different Trains van Steve Reich tot tranen geroerd. De fragmenten van getuigen van de holocaust muzikaal begeleiden, samen met het oorverdovende geluid van de treinen: hoe kom je er op. Maar ook vooral: hoe kom je er in je kop vanaf.
 
Minimal music is groots in de subtiele verschuivingen.

Maar daar waar Reich nog effectbejag gebruikt om zijn muziek wat commercieler te maken, of laat zeggen anecdotisch-luisterbaar te maken, heeft Ten Holt met Canto (in de jaren zeventig gecomponeerd) geen enkele concessie gedaan aan de puurheid en de grootsheid van metrische en tonale golfbewegingen. Daarbij heeft Ten Holt de verantwoordelijkheid ook aan de uitvoerend pianisten gegeven. Speel fragmenten zolang je wilt. En herhaal je zo vaak je wilt.

Ten Holt, wars van conventies, of zoals zijn achterneef Klaas ten Holt het zei: hij gaf geld voor elke onvoldoende op je schoolrapport.

Er zijn uitvoeringen bekend van zeven uur. Zonder dat het verveelt. Er zijn levens door veranderd. Scheidingen door ingezet. Zie de Canto documentaire.

Maar waarom is er een Canto revival? Waarom de laatste jaren zoveel uitvoeringen? Waarom zoveel honderden? Van zittende uitvoeringen tot uitvoeringen waarbij het publiek mag liggen, zoals in het De La Mar?

Wijdt het aan de snelheid van het bestaan. Wijdt het aan het de neurotische communicatieneigingen van de mens Anno 2014.

Canto spoelt het weg. Canto loutert.

Op 25 november, de sterfdag van Ten Holt, is er een Canto van het Rondane Kwartet. In Egmond aan den Hoef, dichtbij de woonplaats van de inmiddels overleden Ten Holt.

Tijd om te gaan.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten